---------------alıntı---------------
Yengen nedir anlamak için ilk yapılacağı yapıp TDKnın sözlüğüne göz attım. Yengen, ilk olarak Yemesi hoş nesne anlamına geliyormuş. Bu açıklama bizlere birçok şey anlatıyor ama yine konumuz bu değil. Biz ikinci anlama göz atalım: içine peynir ve sucuk konularak hazırlanan tost. Yengenin kaşarlı sucuklu bir tost türü olduğunu hepimiz biliyoruz aslında ama esas bu tostun içinde bir de yumurta olması lazım ki adı yengen olsun. Yazının girişinden yengesinden hoşlanan nüktedan bir büfe aşçısının bu tostu icat ettiğini söyleyeceğimi sanmış olabilirsiniz, öyleyse yanıldınız.
Yengen isimli tostun kökeni Eniştenden gelmektedir. Türkçe bildiğimiz birçok kelimenin kökeni gibi bunun da kökeni Fransızcadır. Fransızcası Croque-Monsieur olan bir tost türü vardır. Bu tost, en genel tarifiyle yağ sürülmüş ve arasına jambon koyulmuş iki dilim ekmeğin üstünde peynir eritilerek yapılır. Croque-Monsieur ise aslen Enişten demek değil tabii ki. Croque çıtır demek. Monsieur ise beyefendi anlamında. Yani Croque-Monsieur aslında çıtır Beyefendi gibi bir anlama sahip. çıtır-Beyefendi lafının nereden çıktığı net olmamakla birlikte konumuz bu değil zaten. Croque-Monsieurun kaydına ilk defa 1910 yıllarındaki bir Paris kafesinin menüsünde rastlanmış. Bu sebepten bu tostu bizden önce Fransızların bildiğini varsaymak yanlış olmaz herhalde.
çıtır-Beyefendiyi enişten olarak çevirdiklerini tahmin ediyorum. Dilbilimci değilim ama bu da zararsız görünen çıkarımlar yapmama engel değil, değil mi? Geriye yengen kalıyor. Yengenin orijinali ise Croque-Madame. Croque-Madame ise tahmin edilebileceği gibi çıtır Hanımefendi demek. Az evel tarif ettiğimiz çıtır-Beyefendinin üstüne kızarmış yumurta koyularak yapılıyor. Tahminlere göre kızarmış yumurtanın eski moda şapkalara benzemesinden çıtır-Hanımefendi adını almış. (örnek için buraya bakın) E beyefendiye kadın şapkası giydirirsen olur hanımefendi (Günümüzde başka şey oluyor tabii).
Türk milleti olarak jambon yerine sucuğu, kızarmış yumurta yerine de haşlanmış yumurtayı tercih ettiğimizi varsayarsak Yengenin Croque-Madamedan geldiğini iddia etmek çok da yanlış olmasa gerek. Croque-Madameı Türkçeye Yengen diye çevirmek yine de nüktedan birine kalmış, o kesin. Ama anlayacağınız üzere kökeni bize değil, biraz daha tuhaf bir millete yani Fransızlara kadar dayanıyor bu tostun. Afiyet olsun.
---------------alıntı---------------
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?