osmanlı devleti'nin duraklamadan gerilemeye sürüklendiği aralıkta süregelen brezilya dizisi kıvamındaki ateşli entrikaları esnasında imzalanan(1808) tüyü bitmemiş anayasa(mı?). sened-i ittifak'ın startı sevgili padişahımız iii. selim'in radikal reformu olan nizam-ı cedid'i kurmasıyla başlar. nizam-ı cedid, uzun vadede yeniçerilerin kökünü kazıyacak bir ordu ve idarî planıdır. yeniçeriler ise hepsi tekmeye kafa atan psikotik, gürbüz oğlanlardır. kendilerine iii. selim'in terso yaptığını düşünürler. bu düşünüş kabakçı mustafa isyanına sebebiyet verir ve asiler ile yeniçeriler kan dökmeye istanbul'a gelir. o gün orada olanların anasını bir güzel siken isyankârlar, iii. selim'i tahttan indirip yerine mustafaların dördüncüsünü çıkartırlar. nizam-ı cedid dağıtılır, isyanda bulunanlara imtiyazlar verilir. iii. selim yandaşları, eyaletlerdeki toprak beyleri olan ayanlara sığınırlar. ayanlar içinde en gözü pek olanı rusçuk ayanı alemdar mustafa paşa'dır. halihazırda yaraklarda olan koca imparatorluk, merkezî coğrafya dışındaki yerlere ulaşamıyor, birçok ayan siki taşağı yaya yaya kendi idaresini gerçekleştiriyordu. neyse sevgili okuyucuğum, bu selim yanlıları reformist abiler, bizim alemdar'ı felâket gazlıyor. "harbi aslanım değil mi lan, kandırmayın bak olm beni?", "ulan aslında sadrazamlık da bana ne yakışır be!" fişeğiyle adaşı iv. mustafa'yı tahttan indirmek için yola çıkar. alemdar mustafa paşa'nın kendisine karşı hücum borularını öttürdüğünü öğrenen iv. mustafa, hırsından duvarlara yumruk atmaya başlar. aşırı sadistleşerek rakip olarak gördüğü iii. selim ve şehzade mahmud'un öldürülmesini emreder. iii. selim kısa bir süre önce tahttan boyladığı gibi şimdi de tahtalı köyü boylar. şehzade mahmud ise sempatikliğiyle bu seferlik alışılagelmedik bir işlev gören cariyeler sayesinde kurtulur. alemdar mustafa paşa adaşını tahttan indirip yerine ayanlarla imzalanacak sened-i ittifak şartıyla ii. mahmud'u getirtir, kendisi de sadrazam olur. mahmud da bir yeniçeri ayaklanmasında önlem olarak beklendiği üzere yeniçeri ocağı yanlısı iv. mustafa'yı katleder. bu ayaklanmada alemdar da hakk-ı rahmetini boylar. yeniçeriler de bu ayaklanma sonrasında "sikerim lan kim tahtta çıkarsa çıksın amına koyayim." der ve padişahı takmamaya başlarlar.
mahmud'un istemeyerek zaruretten razı geldiği sened-i ittifak'a(1808) göre; ayanlar sadrazam'ın bir yamuğunu görürse ona manî olabilecek, devlete karşı çıkacak isyanları bastıracak, padişaha sadakât besleyecek, kendi yönettikleri yerlerde halka barbarlık yapmayacak ve vergileri abartmayacak, devlet üzerinde vergileri toplayacaklardı.
padişah bu sözleşmeyle ayanlarla el sıkışıp kendi haklarını sınırlandırdığı için demokratik ve anayasalcılığa geçişin temeli olarak görülür bazılarınca sened-i ittifak. 7 madde ve 1 ilaveden oluşur. mahmut'un ayanlara kıl olmasından ve postu kurtarmak amacı gütmesinden uygulanabilirliği olmamıştır.
sened'i ittifak günümüze temel olarak şu tartışmayı bırakmıştır: bu belge osmanlı'nın magna carta'sı mıdır?
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?
