martin niemöller

"önce sosyalistleri topladılar,sesimi çıkarmadım,çünkü ben sosyalist değildim.
sonra sendikacıları topladılar,sesimi çıkarmadım,çünkü ben sendikacı değildim.
sonra çingeneleri topladılar,sesimi çıkarmadım,çünkü ben çingene değildim
sonra yahudileri topladılar sesimi çıkarmadım,çünkü ben yahudi değildim.
sonra beni almaya geldiler benim için sesini çıkaracak kimse kalmamıştı."

sözünün sahibi..

nazi almanya'sının vahşetini dibine kadar yaşamış bir alman rahip. fikirleri ve duruşuyla bizler için örnek teşkil etmesi gerekir diye düşünüyorum. o günlerde yaşadıklarını anlatan meşhur sözü, türkiye şartlarına uyarlanabilir pek âla;

"önce öğrencileri almaya geldiler, ses etmedim.
çünkü öğrenci değildim.

sonra gazetecileri almaya geldiler, ses etmedim.
çünkü gazeteci değildim.

sonra askerleri almaya geldiler, ses etmedim.
çünkü asker değildim.

sonra beni almaya geldiler, kimse ses etmedi.
çünkü ses edecek kimse kalmamıştı."

14 ocak 1892 lippstadt/almanya - 6 mart 1984 wiesbaden/almanya) almanya`lı ilahiyatçı...

naziler komünistler için geldiğinde sesimi çıkarmadım; çünkü komünist değildim.
sosyal demokratları içeri tıktıklarında sesimi çıkarmadım; çünkü sosyal demokrat değildim.
sonra sendikacılar için geldiler, bir şey söylemedim; çünkü sendikacı değildim.
sonra Yahudiler için geldiler, sesimi çıkarmadım, çünkü Yahudi değildim.
benim için geldiklerinde, sesini çıkaracak kimse kalmamıştı.

(bkz: ot)