budala

prens lev nikolayeviç mişkin'in petersburg-varşova treninde rogojin ile karşılaşmasıyla başlayan, dostoyevski romanıdır. anlatılması ve anlamlandırılması güç olan enterasan bir "budalalık" tasviri vardır bu romanda; ana karakter prens mişkin'in, olan biten herşeyin ardından, olumlu düşünebilmek için adeta bahane araması, bu budalalığın en yalın halini oluşturabilir[ybkz]swh[/ybkz]. kötü ihtimali de düşünmekten ziyade, kötü ihtimalle yaşayan biz insanların bu tuhaf "hayatı olumlama" durumu karşısında, önce çok şaşırmaktan hemen sonra çok etkilenmekten başka yapabileceğimiz bir şey kalmıyor pek tabii ki.

roman, tarih sever insanlar için de ayrı bir değer taşıyor; nitekim 1868 yılında yazılmış bir roman ve orta çağ'ın tüm yapısını gözler önüne seriyor. siyasal fikirler, sosyal statüler, insanlar arası ilişkiler vs.

bunun yanında, sosyolojik ve psikolojik oluşumlar da dikkat çekiyor; toplum düzeni ile ilgili fikirler havada uçuşuyorken, psikolojik izlenimler ve değişkenlik çarpıcı biçimde aktarılıyor; karakterlerin duygu-durumları, kendi düşünceleri ve bunun etraftan yansımaları bu aktarımı oldukça güçlendiren öğeler.

teknik olarak, oldukça derin fikirler barındırmasına ve sınırlı şekilde de olsa, her karakterin tasvir edilmesine rağmen; muhteşem bir akıcılık ile son sayfasına kadar, bıkmadan okunabilecek bir hal alıyor. dostoyevski'nin , her karaktere yüklediği anlamlar ve özellikler, her bir farklı düşünceyi temsil ediyor ve romanın akıcı üslubuyla birleştiğinde, okuyanı boğmadan, düşündüğü her şeyi, bize de düşündürmeyi başarıyor.

romanın öyküsel olarak değeri ise, romanın en zayıf kısmını oluşturuyor; kitabın sonuna geldiğinizde, aklınızda o romanla ilgili bir "felsefe" kalıyor ancak öykü sizi tatmin edebilecek şekilde bitmiyor. requem for a dream tadına bir final ile büyük bir şok yaratıp, hafızanıza "olmadı" şeklinde kazınıyor.

not: okumanız tavsiye edilir.

(bkz: sapsal)